باشگاه خبرنگاران جوان؛ سمانه هرمزی - آریافر مدیرکل صنعت، معدن و تجارت خراسان جنوبی در برنامه رادیویی میز خبر صدا و سیمای استان گفت: طبق شواهد، استان ما ظرفیت بالای معدنی دارد، فعالیت‌های زیادی شده، اما واقعیت‌ها متناسب با ظرفیت ها و نقش خروجی نیست؛ این چیزی که ما تحت عنوان آمار داریم نتیجه ۶ یا ۷ درصد اکتشافات ما است. 

او افزود بیش از ۵۱ هزار کیلومتر مربع از پهنه‌های معدنی بلوکه منابع طبیعی است که با احتساب پهنه‌های دیگر این عدد به ۹۰ هزار کیلومتر یعنی یک سوم مساحت استان می‌رسد که برای گرفتن نتیجه باید به سمت آزادسازی می‌رفتیم؛ تا پایان سال طرح تحول زمین سازی برای ۲۴ هزار کیلومتر مربع به علاوه چند پهنه دیگر که حدود ۲۵ تا ۳۰ هزار کیلومتر مربع است آزادسازی صورت می‌گیرد. 

آریافر بیان کرد: طبق آمار‌ها ۸۲۰ معدن ثبت شده داریم، اما در پایشی که صورت گرفت دیدیم این تعداد معدن با ۶۷ تا ۷۰ میلیارد تومان حقوق دولتی برای آنان تناسب ندارد؛ در پایان مشخص شد که تمام این معادن فعال نیستند، یا از نظر کیفیتی مناسب نیستند، عیار پایین بوده، در حال تمدید هستند، تعطیلی موقت دارند و یا به صورت کل تعطیل شده‌اند. 

مدیرکل صنعت، معدن و تجارت خراسان جنوبی ادامه داد: گاهاً مشاهده شد که معدن فعال نبوده، اما پروانه آن را تمدید می‌کردند تا تحت عنوان غیرفعال ثبت نشود، زیرا آن را یک سرمایه برای خودشان می‌دانستند، اما در سامانه کاداستر ۴۰۰ معدن غیر فعال ثبت شده است. 

او عنوان کرد: واقعیت این است که ۵۴ ماده معدنی در استان شناسایی شده است، اما معدن آن وجود ندارد یعنی کار مطالعاتی و اکتشافاتی صورت نگرفته و چیزی تحت عنوان معدن و ذخیره آن هنوز شناسایی نشده است. بنابراین باید ابتدا معادن کشف شود تا به بهره‌برداری برسد.

بیشتر بخوانید

آریا فر تصریح کرد: موضوع دوم این است که روز به روز ذخایر کم می‌شود و مجبور می‌شویم برویم به سراغ ذخایری که عمیق‌ترند و یا عیار کمتری دارند؛ در مورد پهنه‌ها نیز در گذشته وزارت. سیاست‌هایی داشت که بر مبنای آن پهنه‌هایی تعریف شد و به پیشنهادِ استان روی کاداستر مشخص شد تا شناسایی اهداف صورت بگیرد؛ دو پهنه امید بخش در استان وجود داشته و واگذاری محدوده معدن در قالب مزایده است؛ از وزارت درخواست کردیم که یا این محدوده در اختیار شما باشد یا به مذاکره شرکت‌ها بذاریم تا رقابت ایجاد شود و بخش خصوصی بتواند از این ظرفیت برای کشف و بهره‌برداری از معدن استفاده کند. 

مدیرکل صنعت، معدن و تجارت خراسان جنوبی اظهار کرد: در خصوص آن ۲۴ هزار کیلومتر پهنه، طرح سه جانبه بین سه دستگاهِ سازمان زمین شناسی، شرکت ایمیدرو و وزارت صمت بود که باید بررسی‌ها با اعتبارات ایمیدرو انجام، نقاط قوت شناسایی شود و بعد کار اکتشافات را برای پیمانکاران خصوصی بگذارند؛ نتایج این طرح تحول به صورت کتابچه دست ماست و ۱۹۳ نقطه هدف امیدبخش شناسایی شده که در اختیار ایمیدرو برای کار مطالعاتی است که آیا ذخیره اقتصادی در آن وجود دارد یا خیر و بعد پهنه مورد نظر آزادسازی می‌شود.

او گفت: طبق آمار‌ها مشخص می‌شود که در اکتشاف معدن در استان ضعیف عمل کردیم؛ تعدادی از معادن کیفیت ندارند یا عیارشان پایین است که حذف می‌شوند؛ پایش‌ها هنوز ادامه دارد و برای ۱۳۴ معدن به سمت تعیین تکلیف نهایی رفتیم البته گاهاً این موضوع وجود دارد که فرد توانایی مالی و امکانات کافی برای استخراج و اکتشاف از معدن را ندارد. 

آریافر افزود: الان چیزی تحت عنوان معدن که بخواهیم به سرمایه‌گذار تحویل بدهیم نداریم، سرمایه‌گذار داریم، اما چون کار نشده و نمی‌دانیم کدام معدن ذخیره کافی برای واگذاری را دارد نمی‌توانیم پیشنهادی به آنها بدهیم؛ با جدیت تمام معادن بی‌ارزش حذف می‌شود و نمی‌گذاریم که اکتشافات بازیچه دست شوند اگر بخواهیم که دنبال صنایع و ارزش برویم باید معادن با ارزش را پیدا کنیم.

مدعی وجود ۸۲۰ محدوده معدنی در استان نیستیم/ تعداد زیادی از محدوده‌ها غیر فعال هستند 

عابدی نایب رئیس کمیسیون معدن اتاق بازرگانی، صنایع و معادن بیرجند گفت: زمانی به ظرفیت های معدنی معدن گفته می‌شود که بتوانیم از آن درآمدزایی کنیم و عیار اقتصادی آن توجیه داشته باشد؛ عدد عیار اقتصادی در گذشته‌ها عدد بالایی بوده، اما الان کم شده، چون نیاز بالا رفته، تکنولوژی پیشرفت کرده است و می‌توان از سنگ‌هایی که عیار کمتری دارند ماده مورد نظر را استخراج و فرآوری کرد، اما هنوز این تکنولوژی در استان ما وجود ندارد. 

او افزود: خیلی جا‌ها آنومالی شناسایی شده ولی اگر بخواهیم به این سوال که اقتصادی است یا نه پاسخ دهیم قطعاً جواب ما خیر خواهد بود. به همین خاطر تعدادی از معادن در آمار وجود دارد، اما جنبه معدن بودن با تکنولوژی‌های در دسترس ندارند.

عابدی بیان کرد: درست است که ۵۸ ماده شناسایی شده معدنی در استان داریم ولی اقتصادی نیستند، اما خوب است بدانیم یک سری آنومالی‌های ایده‌آل برای آینده داریم ولی اینکه مدعی شویم این تعداد محدوده معدنی وجود دارد را رد می‌کنیم.

نایب رئیس کمیسیون معدن اتاق بازرگانی، صنایع و معادن بیرجند ادامه داد: چهارچوبی که وزارت صمت داشته و وظیفه راهبردی هر استان بود به این موضوع اشاره داشت که هر فرد ایرانی می‌تواند یک محدوده معدنی به نام خودش ثبت کند، اما اینکه خیلی محدوده‌ها غیر فعال‌اند واقعیت است یعنی ارائه آمار بهره‌برداری ماهانه به منزله فعال بودن معدن‌ها نیست به این صورت که فرد آمار می‌آورد که پروانه‌اش باطل نشود و سعی می‌کند محدوده را حفظ کند تا بعداً بتواند برای آن مشتری خوبی پیدا کند. 

او عنوان کرد: این موضوع در کل کشور وجود دارد و در حال پیگیری است؛ معادن، کوچک و ظرفیت فرآوری آنها کم است. بنابراین شرکت ایمیدرو که دولتی است وارد شده؛ ایمیدرو چیزی تحت عنوان پهنه ندارد بلکه تا مرحله صدور پروانه جلو می‌آید، اما خودش معدن داری نمی‌کند و معدن‌های شناسایی شده را به مزایده عمومی می‌گذارد؛ معطل نتایج اکتشاف محدوده‌های اکتشافی برای صدور گواهی کشف و بعد مزایده هستیم البته تاکنون چند مزایده برگزار شده است. 

عابدی تصریح کرد: کل استخراج زغال در کشور به اندازه یک معدن در چین نیست، چون تکنولوژی و توانمندی زیرساختی آن را نداریم؛ مورد بعدی این است که نظارت دولتی و دستورگزاری‌ها باعث شده که مجبوریم زغال را با تنی ۶.۶ میلیون تومان به خریدار انحصاری فولاد مبارکه اصفهان بفروشیم و همان فولاد مازاد نیاز خودش را با قیمت هر تن ۱۹.۸ میلیون تومان از خارج کشور وارد می‌کند. 

نایب رئیس کمیسیون معدن اتاق بازرگانی، صنایع و معادن بیرجند اظهار کرد: یا هم به طور مثال معدن پرورده طبس هزار ۸۰۰ میلیارد تومان طلب از فولاد دارد که پرداخت نمی‌کنند.